21 февраля 2009 г.
Выльăх-чĕрлĕхе пăхса тăрас тĕлĕшпе районти ветеринари служби иртнĕ çул сахал мар ĕç турĕ. Тĕпрен илсен, умма лартнă тĕллевсене пурнăçлама тăрăшрăмăр. Чăваш Республикинчи Патшалăх ветеринари служби палăртнă плансене пурнăçа кĕртессине мала хутăмăр. Чир-чĕре хирĕç кĕрешсе вăхăтра профилактика тунипе пирĕн тăрăхра бруцеллез, туберкулез, çĕпĕр язви, сысна чуми, кайăк-кĕшĕк грипĕ тĕл пулмарĕç. Çакăн пек ерекен чирсене хирĕç кĕрешме пире ял хуçалăх предприяти ертÿçисем тата ял тăрăх пуçлăхĕсем пĕр-пĕрне ăнланса ĕçлени те пулăшать.
Иртнĕ çул республика территорийĕнче килти выльăхсемпе тискер чĕр чунсене уртаракан чирпе чирлетнĕ тĕслĕхсем пулчĕç. Пирĕн районта та çак чире Çĕнĕ Ахпÿрт ялне кĕнĕ тилĕрен тупса палăртнă. Медицина тата санэпидслужбăпа пĕрле мероприятисене куллен пурнăçласа пыни ыттисене ересрен сыхланма май пачĕ.
Районти гражданла оборона енĕпе ирттерекен вĕренÿре ытти службăсемпе пĕрле хăрушă чирсене хирĕçле мероприятисене вăхăтра тата пахалăхлă еплерех туса ирттермеллине “Батырев-ский” хуçалăхри ĕне ферминче çирĕплетрĕмĕр.
Пирĕн тĕп тĕллевĕмĕр – чирсене хирĕç кĕрешесси. Çавна май профилактикăлла диагностика тишкерĕвĕн мероприятийĕсене пур хуçалăхсенче те планпа палăртнă чухлĕ туса ирттернĕ. Ку енĕпе уйрăмах Туçари ветеринари лечебници (заведующийĕ В.Быков), Аслă Чементи, Кзыл Чишмари, Çĕньялти ветучастоксем (С.Михайлова, Х.Хамматов, В.Ершова) пысăк тăрăшулăх кăтартаççĕ.
Чир-чĕрпе кĕрешессин витĕмлĕхĕ пĕр ветеринари службинчен кăна килмест. Чылай чухне выльăх-чĕрлĕхе мĕнле условисенче тытни, апат-çимĕçе нормăпа çителĕклĕ, пахалăхпа çитерни, чир-чĕре фермăна лекмелле мар çирĕп условисем туса пани, мероприятисене вăхăтра туни пысăк пĕлтерĕшлĕ.
Районти фермăсенче выльăх-чĕрлĕх вилесси çултан çул чакса пырать. Çапах та выльăхсене вар-хырăм тата ÿпке чирĕсем час-часах хавшатаççĕ. Ку енĕпе Ленин ячĕллĕ çĕр ĕç фирминче, “Колос”, “Родина” хуçалăхсенче пăрусемпе сысна çурисен вилесси ÿсрĕ. Чир-чĕртен асăрханас тесен пĕтĕ ĕнесене, пушмак пăрусене, сысна амисене, çурасене прививка вăхăтра тумалла, зоогигиена требованийĕсене пурнăçламалла, апат-çимĕçе нормăпа пăхнă чухлĕ çителĕклĕ, пахалăхлă çитермелле. Çав вăхăтрах “Батыревский”, “Труд”, “Звезда”, “Красное знамя”, “Хастар”, “Исток”, “Малалла” хуçалăхсенче выльăх-чĕрлĕхе упраса хăварас тĕллевпе тăрăшса ĕçлеççĕ.
Фермăсенче ветеринарипе санитари культурине ÿстерессишĕн куллен тăрăшмалла. Хальлĕхе чылай фермăсенче çак ен çитмест, çавна май сортсăр сĕт сутăнать. Иртнĕ çул сĕт пирки техника регламенчĕ тухрĕ (“Технический регламент на молоко и молочную продукцию”). Çак законпа килĕшÿллĕн сĕт пахалăхĕ çине çирĕп требованисем палăртнă. Çавăнпа та фермăсенче çăвăнмалли, сĕт тасатмалли, ăна упрамалли, савăт-сапана хумалли пÿлĕмсем çителĕклĕ пулмалла. Сĕт лабораторийĕсем кашни хуçалăхрах кирлĕ. Вĕсене çĕнĕ йышши оборудованисемпе тивĕçтермелле. Хуçалăхсене сĕт валли деклараци илме чылай ĕç туса пама тиврĕ.
Пĕлтĕр нумай хуçалăхсенче учреждени вăйĕпе витесене, тырă склачĕсене дезинфекци тунă тата ытти ĕçсене пурнăçланă.
Районти ветеринари служби системине икĕ ветеринари лечебници, вунă ветеринари участокĕ кĕрет. Коллективра пысăк пĕлÿллĕ, нумай ĕçлесе чылай опыт пухнă специалистсем йышлă. Учреждени администрацийĕ ветучастоксемпе ветлечебницăсен ĕç-хĕлне çăмăллатассишĕн те тăрăшать. Ветеринарипе санитари экспертиза лабораторине хамăр вăйпа тĕпрен реконструкциленĕ çурта куçартăмăр. Унта кĕрсе тухмалли çула асфальт сартăмăр. Кунта хальхи требованисемпе ыйтнă ĕç условисем туса патăмăр. Аш-какайпа килекен çынсене те меллĕ. Пĕлтĕр республикăри “Нива” вĕренÿ комбинатĕнче пилĕк çын хăйĕн пĕлĕвне ÿстерчĕ, унсăр пуçне пилĕк специалист институтра куçăмсăр майпа вĕренет.
Учреждени Патăрьел ялĕнчен аякра вырнаçнине, çынсене çÿреме йывăррине кура хăш-пĕр ялти ветлечебницăсенче, ветучастоксенче (Туçа, Кзыл Чишма) эмел сутмалли ятарлă аптека киоскĕсем ĕçлеççĕ. Килти хуçалăхсенче выльăх-чĕрлĕх чирлес пулсан та кашни учрежденинчех васкавлă пулăшу пама çителĕклĕ им-çам пур. Çавăн пекех ял халăхĕн ыйтăвĕсене тивĕçтерес енĕпе Ишлĕре, Çĕнĕ Ахпÿртре, Кивĕ Катекре, Хирти Пикшикре, Аслă Чементе, Упамсара, Кзыл Чишмара, Çĕньялта, Вăтаелĕнче ĕнесене, пушмак пăрусене йăхтармалли пунктсем ĕçлеççĕ. Ку ĕçсене малашне те туса пырасшăн.
Нумай çынсене ĕнесем пĕтĕленнĕ хыççăн ял хуçалăх министерстви урлă субсиди илме кирлĕ хутсем хатĕрлесе панă.
Ĕнесене вăхăтра чуптарас, сиплес тĕллевпе Çĕньял ветеринари участокĕнче канашлу ирттертĕмĕр, паха опытсемпе паллашрăмăр. Çавăн пекех пирĕн специалистсем районти техник-осеменаторсен конкурсне те хутшăнчĕç.
Ял хуçалăх предприятийĕнчи ветеринари специалисчĕсем хăйсен ĕçĕсене май килнĕ таран тăрăшса туса пыраççĕ. Уйрăмах “Хастар” хуçалăхри ветврача И.Кошкина, “Звездари” – Г.Щукина ветфельдшера, “Красное знамя” хуçалăхри А.Кудряшова тата ыттисене те палăртмалла.
Ветеринари ĕçĕ нумай енлĕ пулнă май службăн яваплăхĕ ÿснипе пĕрлех прависем те анлăланчĕç.
П.ЕФИМОВ,
Патăрьел районĕнчи выльăх-чĕрлĕх чирĕсемпе кĕрешекен станци начальникĕ.